Tari Bedhaya

 

Bedhaya inggih punika tari utawi beksa ingkang dipun tarèkaken déning kenya cacah sanga. Bedhaya saking tembung ambedhaya ateges nari. Beksan Bedhaya inggih punika salah satunggaling beksa ingkang asifat sakral dipunripta déning Panembahan Sénopati kaliyan Kanjeng Ratu Kidul. Rikala jaman semanten tari bedhaya punika namung dipun pagelaraken wonten lingkungan kraton kémawon lan tiyang Jawi kraton mboten saged midhangetaken, awit tari bedhaya punika kagolong tari ningrat lan sakral. Tari bedhaya dipunsebat tari sakral amargi tari menika ngandhut suraos falsafah tiyang gesang ingkang agung, khususipun kagem tiyang Jawi.

Tembung bedhaya punika kapendhet saking basa Sanskerta, inggih punika budha ingkang gadhah makna awal, wiwitan utawi suci. Wonten ing salebeting tari bedhaya punika kedah tiyang pinilih ingkang saged narèkaken. Tiyang punika kedah kenya ingkang taksih prawan ingkang dèrèng nggarap sari (haid) lan saged nglampahi sarat-sarat lelampah ingkang dipun wajibaken sakdèrèngipun mbeksa, inggih punika lelampah spiritual kebatinan, pasa, lan dipun pingit wonten panggènan mligi supados para paraga tari punika siap lair batin lan kadhidhik méntal ugi kapribadhènipun.

Werni-werni Bedhaya

• Bedhaya Ketawang, dhurasi tarian watawis 130 menit
• Bedhaya Pangkur, dhurasi tarian watawis 60 menit
• Bedhaya Duradasih, dhurasi tarian watawis 60 menit
• Bedhaya Mangunkarya, dhurasi tarian watawis 60 menit
• Bedhaya Sinom, dhurasi tarian watawis 60 menit
• Bedhaya Endhol-endhol, dhurasi tarian watawis 60 menit
• Bedhaya Gandrungmanis, dhurasi tarian watawis 60 menit
• Bedhaya Kabor, dhurasi tarian watawsis 60 menit
• Bedhaya Tejanata, dhurasi tarian watawis 60 menit

Sandhangan penari

• Dodot banguntulak.
• Lapisan ngisor nganggo cindhé kembang, [werna]] ungu, lengkap nganggo pendhing bermata lan bunta.
• Riasan pasuryan kaya riasan temanten putri.
• Sanggul bokor mengkureb lengkap kanthi perhiasan-perhiasané, kang dumadi saka: centhung, garudha mungkur, sisir jeram saajar, cundhuk mentul lan ngango tiba dhadha (untaian rangkaian kembang kang digantungaké ing dada bagian tengen).

Tembang lan Gamelan

• Tembang kang dialunaké para swarawati nggambaraké rayuan kang bisa nuwuhaké rasa birahi.
• Gamelan kang dipigunakaké arupa gamelan laras pelog, tanpa keprak

Rakitan penari

• Rakitan tari lan jeneng paragané béda-béda. Ing larikan ngarep para penari lungguh lan njogèd kanthi urutan kaya mangkéné:
• Batak
• Endhel ajeg
• Endhel weton
• Apit ngarep
• Apit mburi
• Apit meneg
• Gulu
• Dhada
• Boncit